niedziela, 13 stycznia 2013

3.2 Wartości i wektory własne macierzy

Obliczanie wartości i wektorów własnych krok po kroku

  1. Na starcie daną masz macierz kwadratową (wyłącznie), powiedzmy A. Tylko.
  2. Obliczasz macierz {{A}_{\lambda }}=A-\lambda I gdzie \lambda to jakaś liczba, która jest niewiadomą, a I to macierz jednostkowa (czyli kwadratowa, która ma jedynki na przekątnej, a poza nimi same zera).
  3. Liczysz wyznacznik macierzy {{A}_{\lambda }}.
  4. Ten wyznacznik to tzw. równanie charakterystyczne macierzy. Przyrównujesz go do zera i liczysz jego pierwiastki. Te pierwiastki to właśnie wartości własne macierzy. Oznaczasz je {{\lambda }_{1}},{{\lambda }_{2}},{{\lambda }_{3}},\ldots .
  5. Pierwiastki wstawiasz kolejno do równania: {{A}_{\lambda }}X=0, gdzie X jest niewiadomym wektorem (czyli macierzą jednokolumnową). Rozwiązujesz te równanie. Rozwiązaniem będzie pewien zbiór wektorów X , z których każdy można nazwać  wektorem własnym.

Przykład 1 (z macierzą kwadratową 2 stopnia)

Oblicz wektory i wartości własne macierzy A=\left[ \begin{matrix}  3 & 2 \\  4 & 1 \\  \end{matrix} \right].
Zadanie rozwiązuję krok po kroku według schematu wyżej.
1.
A=\left[ \begin{matrix}  3 & 2 \\  4 & 1 \\  \end{matrix} \right]
2.
{{A}_{\lambda }}= \left[ \begin{matrix}  3 & 2 \\  4 & 1 \\  \end{matrix} \right]  -\lambda \cdot  \left[ \begin{matrix}  1 & 0 \\  0 & 1 \\  \end{matrix} \right] = \left[ \begin{matrix}  3 & 2 \\  4 & 1 \\  \end{matrix} \right]-\left[ \begin{matrix}  \lambda & 0 \\  0 & \lambda \\  \end{matrix} \right] = \left[ \begin{matrix}  3-\lambda & 2 \\  4 & 1-\lambda \\  \end{matrix} \right]
3.
\left| \begin{matrix}  3-\lambda & 2 \\  4 & 1-\lambda \\  \end{matrix} \right|=\left( 3-\lambda \right)\left( 1-\lambda \right)-2\cdot 4=3-3\lambda -\lambda +{{\lambda }^{2}}-8={{\lambda }^{2}}-4\lambda -5
4.
{{\lambda }^{2}}-4\lambda -5=0
\Delta ={{\left( -4 \right)}^{2}}-4\cdot 1\cdot \left( -5 \right)=16+20=36
{{\lambda }_{1}}=\frac{-\left( -4 \right)-\sqrt{36}}{2\cdot 1}=\frac{4-6}{2}=\frac{-2}{2}=-1
{{\lambda }_{2}}=\frac{-\left( -4 \right)+\sqrt{36}}{2\cdot 1}=\frac{4+6}{2}=\frac{10}{2}=5
Wartości własne macierzy to: -1 i 5.
5.
Dla {{\lambda }_{1}}=-1:
{{A}_{{{\lambda }_{1}}}}=\left[ \begin{matrix}  3-\left( -1 \right) & 2 \\  4 & 1-\left( -1 \right) \\  \end{matrix} \right]=\left[ \begin{matrix}  4 & 2 \\  4 & 2 \\  \end{matrix} \right]
\left[ \begin{matrix}  4 & 2 \\  4 & 2 \\  \end{matrix} \right]X=0
\left[ \begin{matrix}  4 & 2 \\  4 & 2 \\  \end{matrix} \right]\left[ \begin{matrix}  x \\  y \\  \end{matrix} \right]=\left[ \begin{matrix}  0 \\  0 \\  \end{matrix} \right]
Stąd (mnożąc macierze po lewej i przyrównując do odpowiedniego elementu macierzy po prawej):
\left\{ \begin{matrix}&4x+2y=0\\&4x+2y=0\\\end{matrix} \right.
Czyli musi być spełniona zależność:
4x+2y=0
Równanie to spełnia nieskończenie wiele par x i y, zatem ma ono nieskończenie wiele rozwiązań. Czyli wektorów własnych dla wartości własnej {{\lambda }_{1}}=-1 jest nieskończenie wiele. Na przykład ustalając sobie x=1 otrzymam 4\cdot 1+2y=0, czyli y=-2. Przykładowy wektor własny zatem to:
\left[ \begin{matrix}  1 \\  -2 \\  \end{matrix} \right]
Ogólnie zaś wektory własne będą miały współrzędne:
\left[ \begin{matrix}  x \\  -2x \\  \end{matrix} \right]
bo z zależności 4x+2y=0 można wyliczyć, że y=-2x.


Dla {{\lambda }_{2}}=5:
{{A}_{{{\lambda }_{2}}}}=\left[ \begin{matrix}  3-5 & 2 \\  4 & 1-5 \\  \end{matrix} \right]=\left[ \begin{matrix}  -2 & 2 \\  4 & -4 \\  \end{matrix} \right]
\left[ \begin{matrix}  -2 & 2 \\  4 & -4 \\  \end{matrix} \right]X=0
\left[ \begin{matrix}  -2 & 2 \\  4 & -4 \\  \end{matrix} \right]\left[ \begin{matrix}  x \\  y \\  \end{matrix} \right]=\left[ \begin{matrix}  0 \\  0 \\  \end{matrix} \right]
Teraz (znowu mnożąc macierze po lewej i przyrównując do odpowiedniego elementu macierzy po prawej):
\left\{ \begin{matrix}&-2x+2y=0\\&4x-4y=0\\\end{matrix} \right.
Układ jest – jak zawsze tutaj – nieoznaczony (ma nieskończenie wiele rozwiązań), ale mam zależność:
-2x+2y=0
x=y
Równanie to spełnia nieskończenie wiele par, w których x=y, zatem ma ono nieskończenie wiele rozwiązań. Czyli wektorów własnych dla wartości własnej {{\lambda }_{2}}=5 jest nieskończenie wiele i ogólnie mają równanie:
\left[ \begin{matrix}  x \\  x \\  \end{matrix} \right]
Na przykład ustalając sobie x=1 otrzymam wektor własny:
\left[ \begin{matrix}  1 \\  1 \\  \end{matrix} \right]

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz